Historia Chrześcijańskiego Centrum w Niemczech

Wstęp

FORMALNOPRAWNE REGULACJE ODNOSZĄCE SIĘ DO STATUSU POLONII I POLAKÓW W NIEMCZECH

I

Prawna sytuacja Polonii w Niemczech opiera się na “Traktacie między Rzecząpospolitą Polską, a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z 17 czerwca 1991 roku”. Wersja w języku niemieckim „Vertrag zwischen der Republik Deutschland und der Republik Polen über gute Nachbarschaft und freundschaftliche Zusammenarbeit“. Traktat ratyfikowany przez parlamenty obu krajów w końcu 1991 r. wszedł w życie 16.01.1992 r. W dokumencie tym zapisano m.in. prawo do zachowania i pielęgnowania własnej tożsamości narodowej, kulturowej czy religijnej, dostępu do nauczania języka kraju pochodzenia zob. Art.20 pkt. 1,2,3 Art.21 pkt. 1,2, Art. Art.25 pkt. 1,3. Art.26 pkt. 1,2

II Europejskie Akty Prawne

m.in.

Dyrektywa Rady 77/486/EWG z dnia 25.07.1977 – „Państwa członkowskie we współpracy z państwami, z których wywodzą się uczniowie podejmują kroki koordynujące oraz wspierające naukę języka ojczystego oraz elementów krajoznawstwa kraju ojczystego w ramach regularnych lekcji“. Wynika z tego, że umowy europejskie gwarantują krajom członkowskim dostęp do nauki języków ojczystych.

Zalecenia Rady Europy z dnia 22.05.2019 r. Dz.U.EU C 189/15, Zielona Księga Komisji Europejskiej Bruksela 3.07.2008 COM (2008) 423, Konkluzje Rady Europy w sprawie kształcenia dzieci ze środowisk migracyjnych Dz.U.UE.2009.301.5 i 2009/C/301/7 Dz.U.EU Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1288/3 Dz.U.UE C.

III

Wspólne polsko-niemieckie oświadczenie „Okrągłego Stołu” podpisane w Warszawie 12.06.2011 r. w sprawie obywateli niemieckich polskiego pochodzenia i Polaków w Niemczech oraz niemieckiej mniejszości w Polsce, zgodnie z Traktatem z 17.06.1991 roku. zob. Konsulat Generalny RP w Kolonii Dokumenty dot. współpracy z Polonią w Niemczech pkt. 2, 3. i Komunikat z dnia19.06.3019 ze spotkania „Okrągłego Stołu” w Berlinie.

HISTORIA

Korzystając z zapisów Traktatu, 20 października 1994 roku w Würzburgu z inicjatywy ówczesnego rektora Polskiej Misji Katolickiej w Niemczech (PMK) ks. dr. Franciszka Mrowca (†2012) odbyło się założycielskie spotkanie, powołania organizacji, która miałaby status pozwalający być stroną w rozmowach z władzami niemieckim. Jako podstawowe cele organizacji członkowie założyciele wpisali do Statutu m.in.: popieranie nauki języka polskiego, kultury i tradycji polskich, wychowanie młodego pokolenia w duchu i w zgodzie z nauką Kościoła rzymsko- katolickiego, popieranie przyjaźni między narodem polskim i niemieckim.

 Opracowany przez Rektorat PMK we współpracy z księżmi i świeckim projekt statutu został jednogłośnie przyjęty przez członków założycieli. Zarejestrowane Stowarzyszenie w niemieckim sądzie administracyjnym w marcu 1995 r.uzyskało  status wyższej użyteczności publicznej e.V. Ustalono, że siedzibą Stowarzyszenia zostaje Würzburg. Obecnie siedzibą CHC (Chrześcijańskiego Centrum) jest Haus Concordia w Herdorf-Dermbach. Pierwszym przewodniczącym został  ks. dr Franciszek Mrowiec, rektor PMK w Niemczech. Od 1 maja 1999 r. roku przewodniczącymi byli kolejno: ks. dr Andrzej Krefft, ks. dr Ryszard Mroziuk (†2020). Od 2014 roku funkcję przewodniczącego pełni ks. kanonik dr Adam Prorok. Ważną i zasłużona postacią od początku istnienia stowarzyszenia był prof. dr hab. inż. Piotr Małoszewski (†2017), http://chcentrum.de/archiwum/ pełniącym w zarządzie funkcję wiceprzewodniczącego. Funkcję koorynatora ds. nauczania języka  polskiego powierzono mgr Halinie Koblenzer.

Wspierając wysiłki wyłonienia wspólnej reprezentacji Polonii Niemieckiej, CHC w 1998 roku zostało jednym z członków założycieli Konwentu Organizacji Polskich w Niemczech, uznanej przez władze państwowe Polski i Niemiec jako jedynego przedstawiciela Polonii oraz Konwentu – Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych (EWIV).

CHC w Konwencie reprezentował prof. Piotr Małoszewski. Po wielu latach współpracy CHC podjęło decyzję o wystąpieniu z Konwentu, co nastąpiło 20.10.2018 r. a jako członek Konwentu EWIV przestało istnieć w rejestrze sądowym od stycznia 2020 r.

CHC wydaje biuletyn „Informator Chrześcijańskiego Centrum Krzewienia Kultury, Tradycji i Języka Polskiego w Niemczech” w nakładzie 5,5 tysiąca egzemplarzy, który ukazuje się jako dodatek do miesięcznika Polskiej Misji Katolickiej w Niemczech „Nasze Słowo”.

W marcu 1999 roku z inicjatywy ks. rektora Franciszka Mrowca przy poparciu ks. Prymasa Polski i Delegata Konferencji Episkopatu Polski, ds. Duszpasterstwa Emigracji ks. Abp Szczepana Wesołego (†2018), Polska Misja Katolicka Niemczech, prawnie reprezentowana przez CHC, zakupiła od diecezji Trier na warunkach kredytowych ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy – „Concordia“. Dzięki ofiarności wiernych polskich ośrodków duszpasterskich , znaczącej pomocy finansowej  Stowarzyszenia „Wspólnota Polska“, dom został wyremontowany i przebudowany, a zaciągnięty dług zredukowany.

Chrześcijańskie Centrum jest także prawnym właścicielem Ośrodka Rekolekcyjnego „Marianum“ w Carlsbergu.

STRUKTURA ORGANIZACJI

W skład Chrześcijańskiego Centrum wchodzą:

członkowie indywidualni /56 osób, podmioty prawne tj. zarejestrowane stowarzyszenia parafialne, obecnie istnieje ich 29 (w tym 10 stowarzyszeń formalnie niezarejestrowanych jako e.V.).

Integralną częścią CHC jest szkolnictwo parafialne. Centrum zrzesza katolicką Polonię i polskich katolików skupionych i działających społecznie przy ośrodkach PMK.

Zarząd składa się z: przewodniczącego, dwóch wiceprzewodniczących, skarbnika, sekretarza, i trzech członków. Walne Zebranie członków powołało również Komisję Rewizyjną. Zgodnie ze statutem każdego roku odbywają się spotkania sprawozdawcze, a co cztery lata walne zebranie członków.

OBECNOŚĆ W STRUKTURACH: 

• Naczelna Rada Polskich Katolików Świeckich przy Rektorze PMK w Niemczech,
• Polska Rada Duszpasterska Europy Zachodniej / organ Delegata KEP ds. Polonii,
• Polonijna Rada Konsultacyjna przy marszałku Senatu RP,
• Rada Oświaty Polonijnej przy Ministrze Edukacji i Nauki,
• Kongres Oświaty Polonijnej,
• Porozumienie Oświatowe, podpisane 5 września 2016 r. w Warszawie pomiędzy: 
  • Chrześcijańskim Centrum Krzewienia Kultury, Tradycji i Języka Polskiego
  • Związkiem Polaków Niemczech
  • Polską Macierzą Szkolną.

Wymienione organizacje dachowe stworzyły platformę wspólnego działania w sprawach polonijnej edukacji w systemie pozaszkolnym na terenie RFN.

Porozumienie Organizacji Polskich w Niemczech – nowa platforma współpracy największych organizacji polonijnych, podpisane 17 stycznia 2019 r. przez:

• Związek Polaków w Niemczech e.V.
• Chrześcijańskie Centrum Krzewienia Kultury, Tradycji i Języka Polskiego e.V.
• Kongres Polonii Niemieckiej e.V.
• Polską Macierz Szkolną w Niemczech e.V.

Porozumienie zostało zaakceptowane przez stronę rządową RP jako jedyny reprezentant Polonii w Niemczech w obradach Okrągłego Stołu. (Okrągły Stół – Wspólne Oświadczenie w sprawie wspierania obywateli niemieckich polskiego pochodzenia i Polaków w Niemczech oraz niemieckiej mniejszości w Polsce, zgodnie z Traktatem z 17 czerwca1991 r.)

• Europejska Unia Wspólnot Polonijnych „EUWP” od października 2019 r.

DZIAŁALNOŚĆ CHRZEŚCIJAŃSKIEGO CENTRUM (CHC)

W trosce o chrześcijańskie i ojczyste wartości nauczanie przedmiotów ojczystych jest priorytetem CHC. Najnowsze dane wskazują, iż w tej formie nauczania uczestniczy 5.558 uczniów i 169 wykwalifikowanych nauczycieli języka polskiego. Starają się oni przekazać uczniom wartości – miłość do Boga, Ojczyzny, znajomość języka, historii, dumę z bycia Polakiem. (zapisane m.in. w Statucie.) CHC wskazuje szkołom różne możliwości i sposoby dofinansowania, służy pomocą w ich doposażaniu, współfinansuje wyjazdy kolonijne, wynagrodzenia dla nauczycieli. Szkoły, które przystąpiły do stowarzyszenia i są zarejestrowane jako organizacje wyższej użyteczności publicznej mają szerszy dostęp do materiałów edukacyjnych, podręczników, i innych form działalności kulturalno-edukacyjnej. Stowarzyszenie opracowało i zaproponowało nauczycielom wzór wspólnego świadectwa. Na jego podstawie lub zaświadczeń potwierdzonych przez lokalne stowarzyszenia uczniowie mają prawo do wpisania oceny na świadectwie szkoły niemieckiej. W większości placówek realizowany jest program dla polskich dzieci poza granicami Polski zawarty w „Ramy programowe dla szkół polskich” – Rozporządzenie MEN z dnia 9.08.2019r. (Dz.U.Poz.1652) określone w zał. pkt.1 realizują plan nauczania uzupełniającego określone w zał.2 na podst. Art.47 ust.3 pkt.1 Ustawy z dnia 14.12.2016 r. Prawo oświatowe. (Dz. U. Poz. 1652)

Szkoły przedmiotów ojczystych tworzą środowisko, w którym uczeń może rozwijać swoje zainteresowania w kontekście dwukulturowości: polskiej z racji pochodzenia i niemieckiej jako swego miejsca zamieszkania. Wbrew pozorom ta podwójna przynależność jest ubogaceniem i tak należy do niej podchodzić – wpajać dzieciom, by nie wstydziły się kraju przodków, ani nie deprecjonowały kraju osiedlenia. Zajęcia dydaktyczne i pozalekcyjne służą rozwijaniu zainteresowań i umiejętności uczniów, podtrzymywaniu tożsamości narodowej, szacunku do symboli narodowych, kształtowaniu własnej wartości, pozytywnego stosunku do Polski i Polaków w miejscu zamieszkania, prezentowania polskich tradycji i kultury.

Nie do przecenienia jest aktywność duszpasterzy PMK i współpraca z rodzicami.

 Kilka przykładów projektów edukacyjnych:

• spotkania tradycji ze współczesnością, wieczornice zw. ze świętami narodowymi i religijnymi, udział w wydarzeniach rocznicowych dot. historii Polski, Dni Kultury Polskiej, obozy, kolonie, programy poetycko- muzyczne poświęcone papieżowi np.: Kiedy myślimy – Jan Paweł II,
• Tryptyk Rzymski, spotkania z teatrem, udział w Olimpiadzie języka polskiego w Niemczech, w międzynarodowych konkursach np. „Być Polakiem” (gdzie uczniowie zdobywają najwyższe laury) udział w projektach patriotyczno-edukacyjnych np: „Katyń-Ocalić od Zapomnienia”
• uczczenie pamięci Bohaterów Mordu Katyńskiego, posadzenie Dębów Pamięci na terenie należącym do Concordii. Każdy Dąb upamiętnia konkretną osobę, która zginęła w Katyniu, Twerze, lub Charkowie;
• wycieczki do Polski, pobyty na obozach i koloniach w Polsce i Concordii. 

CONCORDIA (Haus Concordia)

Concordia to miejsce szczególne dla rodaków w Niemczech. Ośrodek położony w malowniczej dolinie, otoczonej lasami na terenie Westerwaldu, niedaleko Siegen. Miejsce, które jednoczy, a nie dzieli. Kto był tu choć raz, chętnie powraca. To miejsce spotkań, modlitwy, spokoju, serdeczności, skrawek Polski na niemieckiej ziemi, zawierzony Czarnej Madonnie i św. Janowi Pawłowi II – patronowi Concordii. Jego pomnik (poświęcił abp Mieczysław Mokrzycki) przed domem, gestem rąk wita przybywających do Concordii. W ostatnich latach przeprowadzono gruntowny remont domu, co znacznie podniosło standard usług. Wybudowana nowa kaplica pw. Miłosierdzia Bożego po przeniesieniu Najświętszego Sakramentu do bocznej kapliczki może funkcjonować jako sala konferencyjna, szkoleniowa, spotkań integracyjnych, formacyjnych, kulturalnych, oświatowych. Tu sprawowane są msze św. oraz nabożeństwa religijne. W niedzielnej mszy św. uczestniczą mieszkańcy okolicznych miejscowości Niemcy i Polacy. http://www.haus-concordia.com 

Rocznie odwiedza Concordię 7.5 -10 tysięcy osób. Pisząc o Concordii nie można zapomnieć o tych, którzy pozostawili ślad swojej obecności, przyczyniając się do rozwoju ośrodka, by Concordia stała się tym, czym jest dzisiaj. Byli to kolejni: księża czasami w podwójnej roli duchowego opiekuna i dyrektora Concordii: ks. dr Andrzej Krefft, mgr inż. Wiesław Kempa, Andrzej Walkowski, ks. Adam Malczyk, ks. Marek Konsek, ks. dr Jacek Pajewski, ks. Damian Lewiński i aktualnie ks. Marcin Maślak, dyrektor i opiekun duchowy. W Concordii posługiwały Siostry Służebniczki NMP Śląskie, wśród nich s. Andrzeja Spyra, która w swoim czasie pełniła funkcję dyrektora. Po odejściu sióstr Służebniczek do 2020 roku posługiwały siostry ze Zgromadzenia Świętego Józefa CSSJ. 

Dary papieskie w Concordii

W 2002 r. na I-sze Polonijne Spotkanie Młodych Papież JPII podarował Concordii paschał, który zapłonął podczas nabożeństwa światła. Radość sprawiła podarowana przez papieża Księga Pisma Świętego z odręcznym autografem. W Concordii można zobaczyć ornat, złoty kielich, papieską piuskę. W roku 25-lecia Pontyfikatu, podczas wizyty w Watykanie na ręce s. Andrzei Spyry Papież podarował srebrny różaniec, przekazany młodzieży podczas II Polonijnego Spotkania Młodych. Co ciekawe, różaniec pochodzi od pierwszych chrześcijan w Argentynie. Jest on szczególnym znakiem łączności z Watykanem i wezwaniem młodych do modlitwy różańcowej. Trzeba też wspomnieć o jednym cennym darze Papieża, kamieniu węgielnym. Dołączony do niego dokument informuje, iż jest to cegła z Drzwi Świętych z Bazyliki św. Pawła za Murami, odmurowanych w Roku Świętym . Na III Spotkanie Młodych Concordia otrzymała od Papieża ikonę „Oblicze Pana Jezusa”, którą umieszczono w kaplicy. Ostatnim darem Ojca Świętego JPII było Jego błogosławieństwo dla odwiedzających Concordię, podpisane w Watykanie 6 stycznia 2005 r. Wdzięczność za papieskie dary dla Concordii najpiękniej wypowiedziała s. Andrzeja – „Polonijny Ośrodek Spotkań PMK w Niemczech Concordia, ma powód ku temu, by wołać – Ojcze Święty Janie Pawle II – Concordia kocha Cię! dziękuje Ci!” W  nowej kaplicy znajduje się relikwiarz Św.Jana Pawła II.

Concordię odwiedzili między innymi:

• Prymas Polski kardynał Józef Glemp (+),
• abp Szczepan Wesoły (+) Delegat Konferencji Episkopatu Polski ds. Emigracji (KEP),
• abp Nikola Eterović Nuncjusz Stolicy Apostolskiej w Niemczech,
• abp Jan Romeo Pawłowski delegat ds. Nuncjatur w Sekretariacie Stanu Stolicy Apostolskiej,
• abp Mieczysław Mokrzycki Metropolita Lwowski,
• abp Zygmunt Zimowski (+),
• abp Józef Kupny Metropolita Wrocławski,
• abp Marek Jędraszewski Metropolita Krakowski,
• bp Wiesław Lechowicz Delegat KEP,
• Przedstawiciele Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej na czele z Panem Ambasadorem RP prof. Andrzejem Przyłembskim,
• Prezesi Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”:
  • prof. Andrzej Stelmachowski (+),
  • Maciej Płażyński (+),
  • Longin Komołowski (+),
• Prezes Stowarzyszenia Polsko-Niemieckie Pojednanie, Pan Jakub Deka,
• Przedstawiciele Sejmu i Senatu RP,
• Fotograf Jana Pawła II, Arturo Marii,
• wybitni ludzie polskiej kultury.

WYBRANE PROJEKTY

Chrześcijańskie Centrum od ponad 25 lat skupia swoją działalność na propagowaniu polskiej kultury, tradycji, pielęgnowaniu ojczystego języka w duchu chrześcijańskich wartości, zachowania polskiego narodowego dziedzictwa. Większość projektów realizowana jest w Concordii. Nie sposób wymienić wszystkich. Dla przykładu:

• doroczne Polonijne Spotkania Młodych,
• Polonijny Dzień Dziecka,
• przeglądy dorobku artystycznego zespołów i chórów Polonii  z Niemiec i  innych krajów europejskich.
• warsztaty plastyczne i wystawy malarskie dla dzieci,
• szkolenia formacyjne Rad Parafialnych PMK w Niemczech,
• spotkania grupy modlitewnej „Orły“,
• spotkania formacyjne młodych „EMAUS” – grupa modlitewna,
• zebrania dekanalne księży, 
• spotkania grupy Sursum Corda,
• spotkania Polskiej Rady Duszpasterskiej Europy Zachodniej,
• Międzyszkolne Konkursy Recytatorskie,
• Jubileuszowe uroczystości Chrześcijańskiego Centrum, Concordii i szkół,
• Polonijne Mistrzostwa Niemiec w szachach,
• Dzień Kultury Polskiej i Rodzin w Niemczech,
• spotkania przygotowujące dzieci do I-szej Komunii Świętej i młodzież do sakramentu bierzmowania,
• szkolenia nadzwyczajnych szafarzy Eucharystii, organistów, katechetów z PMK,
• rekolekcje czcicieli Miłosierdzia Bożego,
• dni skupienia grupy liderów Odnowy w Duchu Świętym,
• Forum Odnowy w Duchu Świętym, dni skupienia dla sióstr zakonnych pracujących w Niemczech.

W Concordii wspólnie przeżywa się: uroczystości świąt kościelnych, narodowych, odpusty, spotykania nauczycieli.

W każdą niedzielę o godz.12.00 w kaplicy odprawiana jest Msza Św. Uczestniczą w niej grupy przebywające aktualnie w ośrodku i mieszkańcy okolicznych miejscowości,

• sympozja poświęcone Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II: „Jan Paweł II wychowawca młodych”, „Jan Paweł II – ojciec, nauczyciel, Pasterz”, „Budzić entuzjazm dla wartości – życie i nauczanie Pana Pawła II”.
• sympozjum polonijne „W Chrystusie odnajdziesz prawdziwą radość”
• Concordię odwiedzają seniorzy z sąsiednich parafii, dzieci i młodzież z pobliskich szkół, dzieci komunijne, ministranci, częstymi gośćmi są rodziny niemieckie z diecezji Trier, niemiecka grupa modlitewna „Totu Tuus”, młodzież polska, niemiecka, włoska mieszkająca w Niemczech, przybywają grupy niepełnosprawnych, mieszkańcy niemieckiego domu opieki z Herne, Concordię odwiedziła młodzież z Norwegii, Białorusi, Litwy.

POLSCY ARTYŚCI W CONCORDII

Prezentowali min.:

• „Gdzie jesteś źródło”? – program poświęcony Janowi Pawłowi II, fragment Tryptyku Rzymskiego wykonanie aktorów scen warszawskich, 
• „Fredro w pięciu odsłonach” – fragm. „Listy Chopina do matki” poetycko muzyczny program w wyk. aktorów scen warszawskich,
• wieczór poetycki „Układając rytmiczne zaklęcia” – poezja Cz. Miłosza, w roku Miłosza,
• wieczór Chopinowski w programie utwory Chopina w interpretacji Roberta Skiery, utwory polskich poetów w wyk. Krzysztofa Kolbergera, O sztuce komunikowania i nauczania przy pomocy słowa, roli teatru, także szkolnego na przykładzie komunikowania się JPII z młodymi -Jan Englert dyr. Teatru Narodowego,
• wieczór „Moje spotkania z Janem Pawłem II” prezentacja książki Jan Paweł II we wspomnieniach polsko-niemieckich, wydana przez Państwowy Instytut Naukowy Instytut Śląski w Opolu w opracowaniu Marii Kalczyńskiej i Leonarda Paszka pod patronatem rektora PMK ks. Stanisława Budyna,
• Małgorzata Kożuchowska „Moje osobiste spotkania z JPII,”
• prezentacja prac Stanisława Świątkowskiego, cykl 12 obrazów poświęconych JPII, które przedstawiają ostatnią Jego drogę do nieba. Spektakl – „Obraz-dźwięk” z muzyką Józefa Skrzeka – prezentowany był w kościołach PMK w Niemczech.

„Dziedzictwo Kulturowe Narodu” – warsztaty choreograficzne dla zespołów działających przy ośrodkach parafialnych. Są jedną z wielu form przygotowujących do promocji żywej kultury poza granicami Polski. Odbywają się od 2002r. Uczestniczy w nich około 80 osób. Prowadzi je p. Janusz Chojecki wieloletni dyrektor artystyczny PZPiT „Mazowsze”, obecnie ZPiT Politechniki Warszawskiej. Celem warsztatów jest opracowanie nowych układów choreograficznych, doskonalenie techniki tańców narodowych i ludowych. Podczas dwudniowych zajęć członkowie zespołów pracują nad nowymi oryginalnymi układami, ćwiczą technikę tańca. W programach zespołów są tańce narodowe: polonez, krakowiak, mazur; tańce regionów Śląska, Małopolski, Warmii, Podlasia. Bogaty repertuar zespołów, piękne narodowe i ludowe stroje są prezentowane w środowiskach lokalnych, dla społeczności międzynarodowej. Uświetniają ważne wydarzenia o wymiarze narodowym, europejskim, związane z historią Polski. Uczestniczą w światowych polonijnych festiwalach. Projekt warsztaty choreograficzne realizowany jest dzięki finansowemu wsparciu Stowarzyszenia „Wspólnota Polska“ ze środków Senatu RP. Bez tego wsparcia nie byłaby możliwa jego realizacja. Podobnie wygląda finansowanie warsztatów metodycznych dla nauczycieli.

DLA NAUCZYCIELI

Warsztaty metodyczne są wsparciem nauczycieli w kreowaniu efektywnych sytuacji edukacyjnych w pracy z dziećmi poza Polską. W szkoleniu biorą udział nauczyciele szkól prowadzonych przez PMK i ośrodki stowarzyszone w Centrum. Coroczne spotkania warsztatowe wzbogacają nauczycieli o nowe ciekawe, aktywizujące metody nauczania języka polskiego z elementami historii, geografii oraz przykładami zajęć z kultury. Są również okazją do poznania się, wymiany doświadczeń, także do krótkiego wypoczynku. Obejmują metodykę wczesnoszkolną i klas starszych, promują najciekawsze podręczniki, materiały dydaktyczne. Atrakcyjna forma zajęć to zachęta dla dzieci, które nie chcą siedzieć w ławce, słuchać „gadania” nauczyciela, lubią zabawę, nawet te starsze. Treści polonistyczne w korelacji z geografią i historią Polski podane w atrakcyjnej w formie plastycznej w połączeniu z muzyką powodują aktywność ucznia, chęć udziału w lekcji.

Krótki przegląd tematów z warsztatów metodycznych:

praca z tekstem literackim w ujęciu tradycyjnym i wykorzystaniem najnowszych technologii, skuteczne stosowanie innowacyjnych metod nauczania, w tym umiejętności czytania i pisania, jako kompetencji niezbędnej w uczeniu się i adaptacji społecznej, skuteczne motywowanie uczniów do poznawania kultury polskiej i języka, rozwijania i pogłębiania umiejętności nauczycieli w pracy z tekstem literackim, jako podstawa /inspiracja do czytania innych tekstów kultury, rozpoznawania potrzeb uczniów, różnicowania metod nauczania, czytanie poezji na lekcjach j. polskiego w klasach starszych – Czesław Miłosz wiersz Droga, zabawa jako sytuacja komunikacyjna w języku polskim przykłady lekcji inspirowanych lekturą dla dzieci. Szkolenia prowadzą profesjonalni metodycy: Małgorzata Małyska – edukacja wczesnoszkolna, dr Grażyna Wiśniewska – nauczanie języka polskiego w klasach starszych, a ostatnio dołączyła dr hab. Beata Obsulewicz-Niewińska prof. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego z zajęciami „Kultura i Sztuka na lekcjach języka Polskiego”

Wycieczki i pielgrzymki, to kolejna propozycja edukacyjno-integrująca  nauczycieli „Polskim śladami we Francji”: zamki nad Loarą, Sanktuaria Lourdes i La Salette”, „Na spotkanie z JPII –  śladami polskości we Włoszech”, „Pielgrzymka nauczycieli do Santiago de Compostella, Fatimy i Saragossy”. Projekty były współfinansowane przez Wspólnotę Polską, ze środków Senatu RP.

Zjazdy Nauczycieli

Z inicjatywy CHC odbyły się trzy zjazdy nauczycieli w Niemczech. W roku 2004 Polska przystąpiła do Unii Europejskiej. Nastąpiło większe zainteresowanie Polską, jej kulturą i językiem nie tylko wśród Polonii. Znalazło to odzwierciedlenie w dążeniach szukania nowych możliwości promowania języka polskiego i polskiej kultury w poszukiwaniu nowych środków na ten cel. Aby znaleźć nowe rozwiązania w dniach 22-24.04.2005 r. obradował I Zjazd Nauczycieli pod hasłem „Słowo jest jedną z Ojczyzn człowieka“.

Organizatorzy Zjazdu (CHC) zaproponowali delegatom do rozważenia dwa zagadnienia:

Promocja języka polskiego w Niemczech w warunkach Unii Europejskiej i Wspólna koncepcja oświaty polonijnej w Niemczech. Honorowym patronatem I Zjazd objęli: Senat RP, ambasador RP w Berlinie, Rektor PMK, prezes Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”, ze strony mediów-TVP „Polonia”. Po raz pierwszy udało się zebrać na wspólnym spotkaniu tak liczną grupę reprezentantów z różnych środowisk i organizacji polonijnych w Niemczech, gości z Francji, Danii, Szwecji Wielkiej Brytanii. Podczas zjazdu skoncentrowano się na problemach oświaty i kultury polonijnej, poświęcając wiele uwagi znaczeniu języka i kultury polskiej w zintegrowanej Europie. W referatach programowych przedstawiono uwarunkowania polityczno-traktatowe i pomoc państwa w nauczaniu języka polskiego. We wnioskach zwrócono się do władz RP o podjęcie rozmów z partnerami niemieckimi w sprawach: upowszechnienia we wszystkich krajach związkowych RFN nauczania języka polskiego jako ojczystego, włączenia języka polskiego do systemu niemieckiej edukacji, zapewnienia finansowania przez stronę niemiecką pozaszkolnych form nauczania języka polskiego. W sprawie promocji języka i polskiej kultury we wnioskach zapisano: oddziaływanie i zachęcanie do poznawania języka, kultury i historii Polski w swoim środowisku, włączenie pedagogicznego środowiska w organizację różnych form spędzania czasu dzieci i młodzieży, współpracę z lokalnymi urzędami, międzynarodową wymianę młodzieży uczącej się polskiego, organizację pobytów poznawczych dzieci i młodzieży w Polsce, przygotowanie programu prezentacji polskiej kultury i historii, organizacja dni polskich w lokalnych społecznościach , rozszerzenie oferty nauki języka polskiego.

II zjazd nauczycieli w Niemczech Concordia 20-22 kwietnia 2007 r. dotyczył stanu realizacji zapisów Traktatu Polsko – Niemieckiego z 17 czerwca 1991 roku na podstawie analiz przeprowadzonych przez polonijne organizacje oświatowe w Niemczech.  Referat „Szkolnictwo  polskojęzyczne w Niemczech na tle polityki edukacyjnej Rady Europy” wyglosił prof. dr hab. Jan Mazur dyr. Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej Uniwersytetu Lubelskiego im. M. Curii-Skłodowskiej. Referat programowy: „Stan realizacji zapisów Traktatu Polsko -Niemieckiego z 17czerwca 1991 r. na podstawie analiz przeprowadzonych przez polonijne organizacje oświatowe w Niemczech„ – prezentował prof. dr hab. inż. Piotr Małoszewski, wiceprzewodniczący CHC. Końcowe uchwały i wnioski realizacji postanowień traktatowych przez stronę niemiecką, nie były optymistyczne. W przedstawionych referatach i dyskusji uczestnicy II zjazdu jednoznacznie stwierdzili, że nie są one realizowane prze stronę niemiecką, brak czynienia wysiłków przez polskie władze w celu zmiany tej sytuacji, braku efektów podejmowanych przez stronę polską, by prawa polskiej grupy etnicznej zostały zrównane z prawami mniejszości niemieckiej w Polsce. Uczestnicy zjazdu zwrócili się z apelem:

• do władz RP i Konwentu Organizacji Polskich w Niemczech o kontynuowanie podejmowanych wysiłków na rzecz realizacji traktatu przez stronę niemiecką, podkreślając, że strona polska w pełni je realizuje, podjęcie rozmów ze stroną niemiecką w sprawie zapewnienia polonijnym stowarzyszeniom oświatowym stałych środków finansowych na działalność programową, instytucjonalną i inwestycyjną,
• do Ministerstwa Edukacji Narodowej RP o opracowanie kryteriów statusu nauczyciela polonijnego.

W zjeździe uczestniczyli m.in. śp. ks. abp Szczepan Wesoły, rektor PMK w Niemczech, duszpasterze, przedstawiciele Sejmu i Senatu, Kancelarii Premiera, Ministerstw Edukacji Narodowej, Ministerstw Spraw Zagranicznych, Wspólnoty Polskiej.

III zjazd obradował 24-26.09.2010r. – tematycznie nawiązywał do poprzedniego – „Problemy oświaty polonijnej w Niemczech w przededniu dwudziestej rocznicy podpisania Traktatu Polsko – Niemieckiego 17 czerwca 1991 roku. W uchwałach Zjazdu zapisano m.in.:

Apelujemy do Władz Rzeczypospolitej Polskiej o kontynuowanie wysiłków zmierzających do pełnej realizacji Traktatu przez stronę niemiecką. Konieczne jest, by strona niemiecka jak najszybciej wprowadziła przepisy wykonawcze do Traktatu i ustanowiła pełnomocników landowych ds. realizacji postanowień traktatowych. 

http://chcentrum.de/archiwum/index.php/zjazdy-nauczycieli/i-zjazd/informacje-ogolne 

Podsumowanie

Założenie Chrześcijańskiego Centrum i cele jakie postawiło przed sobą, zwłaszcza dowartościowanie języka polskiego na niemieckiej ziemi znacznie wyprzedziły wszelkie działania i myśl włączenia Polski do struktur Unii Europejskiej, choć już wówczas pojawiały się bilateralne rozmowy. Od Traktatu oczekiwano obustronnej troski i odpowiedzialności za preferowanie obu języków i przekazywanie wartości chrześcijańskich, na których budowano Europę. Najlepiej wyrażają tę myśl słowa prof. Jana Mazura „…Rozwój szkolnictwa polskojęzycznego ma ogromne znaczenie, ponieważ szkoły polskie i punkty nauczania jezyka polskiego stają się za granicą centrum promieniowania naszego języka i kultury w danym środowisku, a prowadzenie działalności promocyjnej oparte na nowoczesnych programach, materiałach dydaktycznych, stanowi  dodatkowy element motywacyjny, oraz wzmacnia prestiż języka, promocję kultury i placówki” (Wspólnota Polska dla Polonii i Polaków za granicą 1/2006). W swojej wypowiedzi prof. J. Mazur podkreślił bardzo ważną rolę Kościoła, który prowadzi oprócz działalności duszpasterskiej również działalność edukacyjną, udostępnia sale lekcyjne, wspiera finansowo. Tak pojmuje swoją działalność PMK i Chrześcijańskie Centrum, największa polonijna organizacja oświatowa w Niemczech. By móc realizować cele zapisane w statucie , CHC  potrzebuje finansowego wsparcia. Otrzymuje je ze środków finansowych Senatu RP, Kancelarii Premiera, MSZ, MEN. Zgodnie z przyjętymi procedurami są one przekazywane przez: Stowarzyszenie Wspólnota Polska, Fundację Wolność i Demokracja i Polsko-Niemieckie Pojednanie, Konsulaty RP. Bez tych środków realizacja opisanych działań byłaby niemożliwa. Dzięki staraniom obecnego zarządu i osobistemu zaangażowaniu przewodniczącego ks. kanonika dr Adama Proroka w latach 2015 – 2021 Chrześcijańskie Centrum otrzymało znaczącą pomoc finansową, pochodzącą ze środków przeznaczonych na wsparcie Polonii za granicą od Rządu Rzeczypospolitej Polskiej, co pozwoliło podjąć realizację wielu projektów w następujących obszarach: 

• inwestycyjnym (dotyczyły domu Concordia)
• edukacyjnym (dotyczyły wsparcia szkół Chrześcijańskiego Centrum w Niemczech)

Środki inwestycyjne umożliwiły budowę edukacyjnej wielozadaniowej sali (kaplicy), kompleksowego remontu wszystkich pokoi gościnnych oraz wyposażenie każdego w aneks sanitarny, wyposażenie wszystkich pokoi gościnnych w nowe meble,  dostosowanie ośrodka do obowiązujących wymogów przeciwpożarowych, modernizację pomieszczeń gospodarczych, montażu nowych urządzeń chłodniczych, instalację nowego systemu grzewczego, polepszenia infrastruktury ośrodka.

W ramach projektów edukacyjnych w znacznym stopniu dofinansowano i doposażono szkoły CHC działające przy parafiach PMK, wynagrodzenia nauczycieli, wydarzenia uzupełniające edukację, działalność śródroczną polskich placówek oświatowych, koszty administracyjne, zakup pomocy dydaktycznych, wsparto polonijny ruch młodzieżowy, spotkania formacyjne, wyjazdy edukacyjne, kolonie, programy doskonalenia nauczycieli, warsztaty choreograficzne dla zespołów działających przy CHC i PMK.

Halina Koblenzer

Nota o autorce tekstu: 

Halina Koblenzer mgr filologii polskiej, specjalność nauczycielska, współzałożycielka Chrześcijańskiego Centrum obecnie członek zarządu i wiceprzewodnicząca zarządu Katolickiego Stowarzyszenia Krzewienia Kultury Tradycji i Języka Polskiego we Frankfurcie na Menem, współzałożycielka Kongresu Oświaty Polonijnej. Od 16 lat członkini Komitetu Organizacyjnego Olimpiady J. Polskiego w Niemczech, jurorka i rzecznik prasowy Konkursu „Być Polakiem“. Odznaczona przez prezydenta RP Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Zasługi RP, Medalem Komisji Edukacji, Medalem „Bene Merito“ za promowanie polskiej kultury w świecie, „Brązowym”, „Srebrnym” i „Złotym” medalem Stowarzyszenia „Wspólnota Polska“ w uznaniu wkładu w założenie Szkoły we Frankfurcie, popularyzowanie języka polskiego, kultury i tradycji, pełną zaangażowania ofiarności i pomysłowości pracę, licznymi dyplomami organizacji oświatowych, merytoryczny udział w międzynarodowych konferencjach, forach, sympozjach poświęconych oświacie polonijnej. Mieszka we Frankfurcie/M, uczyła języka polskiego, jako ojczystego w Szkole Europejskiej. Konsultant przy tworzeniu Podstawy programowej dla polskich dzieci poza krajem. Wpisana do Leksykonu Polonii i Polaków za granicą „Polak w Świecie” w Polsko-Niemieckim leksykonie biograficznym wyd. PIN w Opolu.

Wybrane publikacje:

Specyficzne dylematy wychowawcze w Niemczech – „Wychowanie młodego pokolenia w warunkach emigracyjnych” – Łomża 2004 red. Grażyna Koszałka, Sytuacja oświaty polonijnej w Niemczech w świetle obrad I zjazdu nauczycieli Niemczech, „Oświata polonijna na początku XXI wieku” – Stan i perspektywy Kraków 2006 r. Polskość w Niemczech -wybrane aspekty w „Polskość ponad granicami” -Towarzystwo Naukowe KUL im. JPII w Lublinie.