Certyfikat z języka polskiego szansą rozwoju osobistego i awansu zawodowego
Przełom polityczny w Polsce lat 1989/1990 zaowocował nie tylko szeregiem zmian w naszym kraju, lecz także sprawił, że Polska, jej język i kultura, stały się przedmiotem zainteresowania zarówno naszych bezpośrednich sąsiadów, jak też mieszkańców nieraz bardzo odległych krajów. Dynamiczny rozwój współpracy gospodarczej i wymiany różnego rodzaju sprawił, że
w świecie wzrosło zapotrzebowanie na fachowców z dobrą znajomością języka polskiego, poświadczoną stosownymi dokumentami. Taką możliwość zdobywania certyfi katu przez cudzoziemców dała nowelizacja ustawy o języku polskim z dnia 11.04.2003 r. (Dziennik Ustaw Nr 73, poz. 661). Pracujący od kilku lat zespół specjalistów z polskich uczelni wyższych przygotował w nawiązaniu do Europejskiego systemu opisu kształcenia językowego Rady Europy oraz do Systemu testowania biegłości językowej Stowarzyszenia ALTE (Asociation of Language Testers in Europe) projekt niezbędnych procedur i wymagań, umożliwiających zdobywanie certyfi katów, poświadczających stopień znajomości języka
polskiego. Na podstawie Ustawy w roku 2003 powołana została przez Ministra Edukacji Narodowej i Sportu, w porozumieniu z Ministrem Kultury, Państwowa Komisja
Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego, a szczegółowe zasady działania Komisji określiło rozporządzenie Ministra. Początkowo opracowano tylko wymagania do zdobywania certyfi katu na trzech poziomach z ogólnej liczy sześciu, przewidzianych w systemie europejskim. Były to poziomy: B1 (progowy), B2 (średni ogólny), C2 (zaawansowany). Wybór tych poziomów uzasadniała pragmatyka, a zwłaszcza wymagania instytucji zatrudniających określonych fachowców i oczekiwania potrzebujących
(starających się o pracę, studentów, repatriantów, ubiegających się o polskie obywatelstwo). Egzaminy organizowano zarówno w kraju, jak i za granicą. Przyjęto zasadę, że egzamin może się odbyć w danym ośrodku (uczelni, mieście, szkole) przy zgłoszeniu co najmniej 15 kandydatów, wnoszących stosowne opłaty, których wysokość uzależniona jest od poziomu (B1 – 60 euro, B2 – 80 euro, C2 – 100 euro) oraz 20 euro za dyplom. Wymagania i procedury egzaminacyjne, a także zbiory przykładowych testów opublikowano w formie książkowej i rozesłano do placówek dyplomatyczno-konsularnych Rzeczypospolitej Polskiej w świecie. Zainteresowanie zdobywaniem certyfi katu jest duże i ciągle wzrasta. Do tej pory w ciągu 5 lat działalności Państwowej Komisji Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego w kraju i za granicą odbyłosię 75 egzaminów.
Co daje certyfikat? Przydatność certyfikatu jest wieloaspektowa. Zdający oświadczali najczęściej, że potrzebny im był przy staraniu się o uzyskanie zatrudnienia w różnych instytucjachi firmach kooperujących z Polską. Potrzebowały go też osoby pragnące podjąć pracę (lekarze, inżynierowie, specjaliści różnego rodzaju) lub studia w Polsce, a także ci, którzy chcieli w naszym założyć własną fi rmę. Certyfi katy też Polacy ze Wschodu, pragnący
repatriować się do kraju, a także osoby starające się o polskie obywatelstwo. Sporą grupę stanowią studenci, pragnący studia w Polsce, ale też i ci, którzy zamierzają przedstawić certyfi kat na uczelniach zagranicznych, np. w USA, jako dowód opanowania języka obcego,
dający określoną liczbę tzw. kredytów. Pokaźną liczbę zdających stanowią nauczyciele
szkół polonijnych, pragnący podnieść swoją sprawność językową i uzyskać stosowny dokument. Coraz częściej organizowane są przez Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” specjalne kursy, przygotowujące nauczycieli, zwłaszcza ze Wschodu, do egzaminów certyfi katowych. Dużą grupę przystępujących do egzaminów certyfi katowych stanowią uchodźcy
z różnych krajów świata, przebywający aktualnie w Polsce, wyrażający chęć pozostania w naszym kraju na stałe.
Kto może się starać o zdobycie certyfi katu?
O certyfi kat mogą ubiegać się cudzoziemcy i obywatele polscy na stałe zamieszkujący za granicą, którzy ukończyli 16 lat (poziomy B1, B2) lub 18 lat (poziomy C1, C2), a którzy zgłoszą do sekretariatu Państwowej Komisji Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego w Warszawie chęć przystąpienia do egzaminu i wniosą stosowną opłatę. Mogą oni wyrazić chęć przyjazdu na egzamin do któregoś z miast w Polsce, w których aktualnie będą się odbywały egzaminy, bądź też do z krajów sąsiednich. Jak wspomniałem wyżej,
w przypadku zgłoszenia się co najmniej 15 osób egzamin może się odbyć w miejscu ich zamieszkania.
Jak wygląda egzamin?
Na egzaminie oceniane są następujące sprawności:
A. Rozumienie ze słuchu, B. Poprawność gramatyczna,
C. Rozumienie tekstów pisanych, D. Pisanie, E. Mówienie.
Sprawności A, B, C, sprawdzane są na podstawie polegających na wyborze właściwej odpowiedzi lub formy, sprawność D na podstawie napisania krótkiego na określony temat, sprawność E na podstawie ustnej wypowiedzi na trzy pytania (polecenia) w wylosowanym
zestawie.
Egzamin pisemny trwa 225 minut i składa się z czterech
części:
- Rozumienie tekstu ze słuchu – 30 minut;
- Poprawność gramatyczna – 60 minut;
- Rozumienie tekstu pisanego – 45 minut;
- Redagowanie wypowiedzi pisemnej – 90 minut.
Egzamin ustny trwa od 15 do 20 minut. Egzamin oceniany jest przez komisję egzaminacyjną, a jego rezultaty zatwierdza Państwowa Komisja Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego w Warszawie. Dopiero zatwierdzeniu przez Państwową Komisję wyniki
mogą być podane do wiadomości zainteresowanych. Każda cześć egzaminu pozwala na uzyskaniemaksimum 40 punktów. Ogólnie można więc na egzaminie uzyskać 200 punktów. Egzamin uważa się za zdany, jeżeli zdający uzyskał z każdej jego części co najmniej 60 procent punktów. W przypadku niezdania jednej ze sprawności można tę część egzaminu poprawiać po upływie 6 miesięcy. W organizowanych do tej pory egzaminach certyfi kat z języka polskiego uzyskało 1799 osób z 84 krajów świata. Najwięcej zdających było z Niemiec - 254 osoby, i z Ukrainy – 253 osoby.
W Niemczech egzaminy odbywały się 7 razy w Berlinie oraz po jednym razie w Dreźnie i Poczdamie. Poza tym egzaminy odbyły się m.in. w tak odległych miastach, jak: Chicago (4 razy), Nowy Jork (5 razy), Pekin, Tokio, Seul, Irkuck (po jednym razie). Zdecydowana większość zdających to ludzie młodzi: studenci, maturzyści, absolwenci szkół średnich i wyższych. W trosce o uczniów szkół podstawowych i gimnazjów, kształcących się w szkołach polonijnych, a także w trosce o osoby potrzebujące certyfi katów z niższych poziomów znajomości języka polskiego, Państwowa Komisja Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego, pragnąc również nasz system dopasować w pełni do systemu europejskiego, przygotowała niezbędne materiały (wymagania i testy) do wdrożenia poziomów A1 (elementarny), A2 (wstępny), C1 (poziom efektywnej biegłości użytkowej), które w najbliższym czasie uzupełnią dotychczasową ofertę. Ministerstwo Edukacji Narodowej, przygotowujące ujednolicone programy nauczania dla szkół polonijnych i polskojęzycznych poza granicami kraju, stara się o skorelowanie tych programów
z wymaganiami egzaminów certyfi katowych na określone poziomy po to, aby uczniowie poszczególnych typów szkół mogli zdobywać kompetencje pozwalające im na zdobywanie certyfi katów z określonych poziomów. Państwowa Komisja Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego zamierza też w najbliższej przyszłości opracować program wymagań egzaminacyjnych do certyfi katów „Junior” dla najmłodszych. Celem tych
działań jest z jednej strony dążenie do zdynamizowania rozwoju osobowego młodzieży, z drugiej zaś do zapewnienia im lepszego startu w wyścigu po dobre miejsca pracy po zakończeniu edukacji.
Wszystkich zainteresowanych szczegółowymi informacjami zapraszamy na stronę internetową Sekretariatu Państwowej Komisji Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego w Warszawie, gdzie znajdują się szczegółowe informacje i przykładowe testy egzaminacyjne: certyfi kacja.buwiwm.edu.pl.
Prof. dr hab. Jan Mazur jest dyrektorem Centrum Języka i Kultury Polskiej dla Polonii i Cudzoziemców Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, członkiem Państwowej Komisji Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego, wiceprzewodniczącym
Rady Krajowej Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” w Warszawie.
Jest dobrze znany w naszym polonijnym środowisku. Był m.in. wielokrotnie gościem Chrześcijańskiego Centrum, szczególnie podczas Zjazdów Nauczycieli Polonijnych w Concordii.
Informator Chrześcijańskiego Centrum: nr 7 - 2010
w świecie wzrosło zapotrzebowanie na fachowców z dobrą znajomością języka polskiego, poświadczoną stosownymi dokumentami. Taką możliwość zdobywania certyfi katu przez cudzoziemców dała nowelizacja ustawy o języku polskim z dnia 11.04.2003 r. (Dziennik Ustaw Nr 73, poz. 661). Pracujący od kilku lat zespół specjalistów z polskich uczelni wyższych przygotował w nawiązaniu do Europejskiego systemu opisu kształcenia językowego Rady Europy oraz do Systemu testowania biegłości językowej Stowarzyszenia ALTE (Asociation of Language Testers in Europe) projekt niezbędnych procedur i wymagań, umożliwiających zdobywanie certyfi katów, poświadczających stopień znajomości języka
polskiego. Na podstawie Ustawy w roku 2003 powołana została przez Ministra Edukacji Narodowej i Sportu, w porozumieniu z Ministrem Kultury, Państwowa Komisja
Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego, a szczegółowe zasady działania Komisji określiło rozporządzenie Ministra. Początkowo opracowano tylko wymagania do zdobywania certyfi katu na trzech poziomach z ogólnej liczy sześciu, przewidzianych w systemie europejskim. Były to poziomy: B1 (progowy), B2 (średni ogólny), C2 (zaawansowany). Wybór tych poziomów uzasadniała pragmatyka, a zwłaszcza wymagania instytucji zatrudniających określonych fachowców i oczekiwania potrzebujących
(starających się o pracę, studentów, repatriantów, ubiegających się o polskie obywatelstwo). Egzaminy organizowano zarówno w kraju, jak i za granicą. Przyjęto zasadę, że egzamin może się odbyć w danym ośrodku (uczelni, mieście, szkole) przy zgłoszeniu co najmniej 15 kandydatów, wnoszących stosowne opłaty, których wysokość uzależniona jest od poziomu (B1 – 60 euro, B2 – 80 euro, C2 – 100 euro) oraz 20 euro za dyplom. Wymagania i procedury egzaminacyjne, a także zbiory przykładowych testów opublikowano w formie książkowej i rozesłano do placówek dyplomatyczno-konsularnych Rzeczypospolitej Polskiej w świecie. Zainteresowanie zdobywaniem certyfi katu jest duże i ciągle wzrasta. Do tej pory w ciągu 5 lat działalności Państwowej Komisji Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego w kraju i za granicą odbyłosię 75 egzaminów.
Co daje certyfikat? Przydatność certyfikatu jest wieloaspektowa. Zdający oświadczali najczęściej, że potrzebny im był przy staraniu się o uzyskanie zatrudnienia w różnych instytucjachi firmach kooperujących z Polską. Potrzebowały go też osoby pragnące podjąć pracę (lekarze, inżynierowie, specjaliści różnego rodzaju) lub studia w Polsce, a także ci, którzy chcieli w naszym założyć własną fi rmę. Certyfi katy też Polacy ze Wschodu, pragnący
repatriować się do kraju, a także osoby starające się o polskie obywatelstwo. Sporą grupę stanowią studenci, pragnący studia w Polsce, ale też i ci, którzy zamierzają przedstawić certyfi kat na uczelniach zagranicznych, np. w USA, jako dowód opanowania języka obcego,
dający określoną liczbę tzw. kredytów. Pokaźną liczbę zdających stanowią nauczyciele
szkół polonijnych, pragnący podnieść swoją sprawność językową i uzyskać stosowny dokument. Coraz częściej organizowane są przez Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” specjalne kursy, przygotowujące nauczycieli, zwłaszcza ze Wschodu, do egzaminów certyfi katowych. Dużą grupę przystępujących do egzaminów certyfi katowych stanowią uchodźcy
z różnych krajów świata, przebywający aktualnie w Polsce, wyrażający chęć pozostania w naszym kraju na stałe.
Kto może się starać o zdobycie certyfi katu?
O certyfi kat mogą ubiegać się cudzoziemcy i obywatele polscy na stałe zamieszkujący za granicą, którzy ukończyli 16 lat (poziomy B1, B2) lub 18 lat (poziomy C1, C2), a którzy zgłoszą do sekretariatu Państwowej Komisji Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego w Warszawie chęć przystąpienia do egzaminu i wniosą stosowną opłatę. Mogą oni wyrazić chęć przyjazdu na egzamin do któregoś z miast w Polsce, w których aktualnie będą się odbywały egzaminy, bądź też do z krajów sąsiednich. Jak wspomniałem wyżej,
w przypadku zgłoszenia się co najmniej 15 osób egzamin może się odbyć w miejscu ich zamieszkania.
Jak wygląda egzamin?
Na egzaminie oceniane są następujące sprawności:
A. Rozumienie ze słuchu, B. Poprawność gramatyczna,
C. Rozumienie tekstów pisanych, D. Pisanie, E. Mówienie.
Sprawności A, B, C, sprawdzane są na podstawie polegających na wyborze właściwej odpowiedzi lub formy, sprawność D na podstawie napisania krótkiego na określony temat, sprawność E na podstawie ustnej wypowiedzi na trzy pytania (polecenia) w wylosowanym
zestawie.
Egzamin pisemny trwa 225 minut i składa się z czterech
części:
- Rozumienie tekstu ze słuchu – 30 minut;
- Poprawność gramatyczna – 60 minut;
- Rozumienie tekstu pisanego – 45 minut;
- Redagowanie wypowiedzi pisemnej – 90 minut.
Egzamin ustny trwa od 15 do 20 minut. Egzamin oceniany jest przez komisję egzaminacyjną, a jego rezultaty zatwierdza Państwowa Komisja Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego w Warszawie. Dopiero zatwierdzeniu przez Państwową Komisję wyniki
mogą być podane do wiadomości zainteresowanych. Każda cześć egzaminu pozwala na uzyskaniemaksimum 40 punktów. Ogólnie można więc na egzaminie uzyskać 200 punktów. Egzamin uważa się za zdany, jeżeli zdający uzyskał z każdej jego części co najmniej 60 procent punktów. W przypadku niezdania jednej ze sprawności można tę część egzaminu poprawiać po upływie 6 miesięcy. W organizowanych do tej pory egzaminach certyfi kat z języka polskiego uzyskało 1799 osób z 84 krajów świata. Najwięcej zdających było z Niemiec - 254 osoby, i z Ukrainy – 253 osoby.
W Niemczech egzaminy odbywały się 7 razy w Berlinie oraz po jednym razie w Dreźnie i Poczdamie. Poza tym egzaminy odbyły się m.in. w tak odległych miastach, jak: Chicago (4 razy), Nowy Jork (5 razy), Pekin, Tokio, Seul, Irkuck (po jednym razie). Zdecydowana większość zdających to ludzie młodzi: studenci, maturzyści, absolwenci szkół średnich i wyższych. W trosce o uczniów szkół podstawowych i gimnazjów, kształcących się w szkołach polonijnych, a także w trosce o osoby potrzebujące certyfi katów z niższych poziomów znajomości języka polskiego, Państwowa Komisja Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego, pragnąc również nasz system dopasować w pełni do systemu europejskiego, przygotowała niezbędne materiały (wymagania i testy) do wdrożenia poziomów A1 (elementarny), A2 (wstępny), C1 (poziom efektywnej biegłości użytkowej), które w najbliższym czasie uzupełnią dotychczasową ofertę. Ministerstwo Edukacji Narodowej, przygotowujące ujednolicone programy nauczania dla szkół polonijnych i polskojęzycznych poza granicami kraju, stara się o skorelowanie tych programów
z wymaganiami egzaminów certyfi katowych na określone poziomy po to, aby uczniowie poszczególnych typów szkół mogli zdobywać kompetencje pozwalające im na zdobywanie certyfi katów z określonych poziomów. Państwowa Komisja Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego zamierza też w najbliższej przyszłości opracować program wymagań egzaminacyjnych do certyfi katów „Junior” dla najmłodszych. Celem tych
działań jest z jednej strony dążenie do zdynamizowania rozwoju osobowego młodzieży, z drugiej zaś do zapewnienia im lepszego startu w wyścigu po dobre miejsca pracy po zakończeniu edukacji.
Wszystkich zainteresowanych szczegółowymi informacjami zapraszamy na stronę internetową Sekretariatu Państwowej Komisji Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego w Warszawie, gdzie znajdują się szczegółowe informacje i przykładowe testy egzaminacyjne: certyfi kacja.buwiwm.edu.pl.
Prof. dr hab. Jan Mazur
Prof. dr hab. Jan Mazur jest dyrektorem Centrum Języka i Kultury Polskiej dla Polonii i Cudzoziemców Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, członkiem Państwowej Komisji Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego, wiceprzewodniczącym
Rady Krajowej Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” w Warszawie.
Jest dobrze znany w naszym polonijnym środowisku. Był m.in. wielokrotnie gościem Chrześcijańskiego Centrum, szczególnie podczas Zjazdów Nauczycieli Polonijnych w Concordii.
Informator Chrześcijańskiego Centrum: nr 7 - 2010
